Voedselbossen

Wat houdt het in

Een voedselbos is een extensieve vorm van landbouw waarin bomen een belangrijke rol spelen. In een voedselbos wordt een natuurlijk bos-ecosysteem nagebootst door gelaagdheid in de vegetatie en gebruik van meerjarige beplanting voor voedselproductie. In de boom- en struiklaag worden noten en fruit gekweekt en op de open plekken groeien groentes, bloemen en kruiden.

Op het gebied van voedselbossen is er veel beweging en communicatie, maar het aantal ‘serieuze’ voedselbosbouwers (ca. 15 stuks) en het areaal (enkele tientallen hectares) is vooralsnog zeer klein. Wel hebben voedselbossen veel sympathie en draagvlak op regionaal en lokaal niveau, en kunnen ze een rol spelen om het gat tussen landbouw en natuur te dichten. Ook wordt nagestreefd dat voedselbossen worden gerangschikt als landbouwgrond, en niet vanzelf de status van bosgrond krijgen.

Eind 2017 hebben eenentwintig partijen de Green Deal Voedselbossen ondertekend, die zich hiermee committeren om zich in te zetten ter vergroting van het areaal aan voedselbossen in Nederland, onderzoek te doen naar o.a. de ecologische functionaliteit en sociaalmaatschappelijke waarde ervan en een online platform op te zetten voor het delen van praktische kennis. Wanneer deze ambities worden uitgevoerd kan dit leiden tot een snelle uitbreiding van het areaal.

Ben je van plan om te gaan aanplanten? Overweeg dan eens om je project in te dienen als voorbeeldproject bij Agroforestry Netwerk Nederland. 

Bijdrage aan klimaatmitigatie

Door de meerdere lagen hebben voedselbossen een hogere productie per m² per jaar dan gangbare landbouw. Deze hogere productie betekent ook meer CO₂-vastlegging in de vegetatie, waarmee wordt bijgedragen aan klimaatmitigatie.

Bijdrage aan klimaatadaptatie

Voedselbossen kennen een hoge biodiversiteit  en zijn daardoor weerbaarder tegen klimaatextremen dan eenvoudigere systemen met een lagere soortendiversiteit. De hoge soortendiversiteit zorgt voor meer risicospreiding en daarmee voor een robuuster systeem.

Kosten en baten

Beheer- en exploitatiekosten van de voedselbossen in Flevoland en Brabant kunnen binnen 10 jaar volledig gedekt worden met inkomsten uit de verkoop van verse voedselbosproducten.
Dankzij de verdiencapaciteit van een voedselbos ontstaat er te zijner tijd ook ruimte voor nieuwe investeringen in (verrijking en uitbreiding van) de betreffende voedselbossen. 
 

Overige effecten

Voedselbossen zijn wat betreft biodiversiteit een geschikte vorm van natuur-inclusieve landbouw. Door de grote verscheidenheid aan successiefasen in het voedselbos komen er andere soorten voor dan in naastgelegen gebieden, wat bijdraagt aan een verhoging van de totale biodiversiteit van het landschap en daarmee aan de veerkrachtigheid van het landschap.

Aandachtspunten en risico’s

Nog onbekend